امیر کمالی - فریفتن به شعر روان؛ گفتگویی انتقادی با سنت شعر فارسی در قرائت برخی مفاهیم مهجور

فریفتن به شعر روان؛ گفتگویی انتقادی با سنت شعر فارسی در قرائت برخی مفاهیم مهجور

  • تاریخ شروع: ۲۲ آبان ۱۴۰۲
  • روزهای: سه‌شنبه
  • ساعت: ۱۸-۲۰
  • تعداد کل جلسات: ۶
  • دوره به صورت: حضوری

طی قرن گذشته، پژوهش‌های ادبی ما در بررسی ادبیات کهن غالبا یا بر تکنیک‌ها و آرایه‌های ادبی متمرکز بوده است و یا در بررسی عناصر فرمی و محتوایی، همواره مفاهیم انسانی-‌الهیاتی چون حماسه و عشق را مورد تأکید قرار داده‌ و از دیگر مفاهیم عمدتا مغفول مانده‌ است. علل و اسباب این نادیده‌گیری، از محافظه‌کاری پژوهشگران گرفته تا جدی نگرفتن اهمیت این مسائل، سبب شد تا به تدریج مفهوم سنت در شعر فارسی از خصیصه‌ی مرکزی‌اش یعنی پویایی و جریان‌داری به سمت نوعی رکود و زوال، و تکرار سرفصل‌های مکرّر سوق داده شود.

 

مفاهیمی مانند سوژه‌ی انسان، جامعه، بدن، شهر، خانه، سیاست و خودآگاهی شعر در کارنامه‌ی استادان شعر فارسی از مهم‌ترین مواردی است که در این زمینه باید به آنها اشاره داشت. با وجود اینکه امروز این مفاهیم هر چه بیشتر به واسطه‌ی تفکر انتقادی و نظریات چپ نو در عرصه‌ی ادبیات پررنگ شده‌اند، لیکن هنوز امکان نوعی گفتگوی انتقادی با سنت ادبیات فارسی که بتواند در قرائتی درون‌ماندگار، این مفاهیم مهجور را به مرکز تحلیل‌ها بیاورد فراهم نیامده ‌است.

 

در این دوره تلاش می‌کنیم برخی آثار شعر کهن فارسی را بازخوانی کنیم و به یاری نظریات انتقادی معاصر، مفاهیمی اساسی را که در فرم و محتوای آنها نهان مانده است به بحث بیاوریم تا شاید بتوان گزارشی دیگر از سنت شعر فارسی به دست داد؛ گزارشی متکی بر احضار کلمات تاریک و مطرود؛ و در تلاش برای گره زدن گذشته چون امری حیاتی به زندگی معاصر. بنابرین پرسش اصلی این دوره، از امکان معاصرسازی سنت در لحظه‌ی اکنون است. سنتی که تنها به حدودی مثل عشق یا حماسه محدود نیست، و دیگر مفاهیم زنده‌ای را در دل دارد که با جهان معاصر ما گفتگویی ضروری خواهند ساخت.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.