شکی نیست که دو اثر حماسی شاعر یونان باستان هُمر به نام‌های ایلیاد و اودیسه سنگ بنای ادبیات یونان به طور خاص و ادبیات غرب به طورعام هستند و دست کم برای شناخت ادبیات و فرهنگ یونان باستان لازم است تا شناختی از این دو اثر داشت، هم‌چنان که افلاطون در کتاب دهم از محاوره‌ی جمهور، هُمر را معلم و آموزگار تمامی شعرای تراژدی‌نویس و راهنمای آنان می‌داند. بنابر این، شناخت دو اثر ایلیاد و اودیسه پیش‌درآمدی است بر شناخت ادبیات و فرهنگ یونان و حتی فلسفه، چرا که به جرات می‌توان گفت بدون شناخت حماسه‌ی هُمری، بحث از اندیشه‌ی متفکران و فیلسوفان یونانی و به خصوص فلسفه‌ی افلاطون، بحثی بدون توجه و آگاهی از مبانی و اصول لازم و ضروری برای شناخت اندیشه‌ی آنان است.
بحث و بررسی ایلیاد و اودیسه در سلسله جلسات مورد نظر بیش از هر چیز، یک بررسی کلی و اجمالی از این دو اثر حماسی خواهد بود. این بررسی با توجه به دو وجه نظر و رویکرد انجام می‌شود. وجه نظر نخست طرح مفاهیم اساسی و بنیادین فرهنگ یونانی نظیر جایگاه شهروندان در نظام هُمری، رابطه‌ی خدایان و انسان‌ها، جهان‌شناسی و قانون است که هُمر این مفاهیم را در این دو اثر می‌پروراند و وجه نظر دوم پیش‌زمینه‌های اسطوره‌ای، اجتماعی و حتی تاریخی مورد نظر در این دو اثر است. بنابر این، بحث و بررسی در این سلسله مباحث نه یک گزارش صرف از سرودهای هر یک از این دو اثر یا حتی تفسیری از آن است و نه این که تمامی سرودهای این دو به بحث گذاشته می‌شوند، بلکه برگزاری این جلسات با بررسی برخی از سرودهای ایلیاد و اودیسه و با توجه به این دو رویکرد و طرح مفاهیمی انجام می‌شود که مبنا و شالوده‌ی فرهنگ و اندیشه‌ی یونانی هستند. به این جهت، برنامه‌ی کلی در این جلسات بررسی برخی از سرودها به نحو گزینشی و بر مبنای موضوعاتی خاص است و بدیهی است که دیگر سرودها یا در این جلسات مطرح نخواهند شد و یا این که طرح آنها گذرا و در حد یک اشاره اجمالی خواهد بود.
روش بحث به این صورت خواهد بود که در ابتدا گزارش مختصری از سرودهای انتخابی در هر جلسه ارائه می‌شود. مقصود از ارائه‌ی این گزارش ایجاد چشم‌اندازی در پیش روی مخاطبان است تا این که پیش‌زمینه‌ای برای مخاطبان فراهم شود و این پیش‌زمینه باب ورود به بحث در آن جلسه باشد. مرحله‌ی بعد طرح مفهوم یا مفاهیم مورد نظر در هر جلسه است. از جهتی سعی می‌شود تا این مفاهیم در فرهنگ یونانی با توجه به دیگر منابع توضیح داده شود و از جهتی دیگر، بررسی می‌شود که این مفاهیم در سرودهای مورد نظر چگونه مطرح شده و سرودها چگونه بر مبنای آنها ساخته و پرداخته شده است. از این رو، روش بحث به نحو تحلیل مفاهیم و گفتمان حاکم بر سرودها است.
۱- ایلیاد
جلسه‌ی اول: شأن و مرتبت و حقوق افراد در نظام اشرافی هُمری؛ سرودهای اول و دوم.
جلسه‌ی دوم: تربیت و پرسش از چرایی جنگ؛ سرود نهم.
جلسه‌ی سوم: جهان هُمری؛ خدایان و انسان‌ها، دوگانه‌های متناظر؛ سرودهای هجدهم و بیستم.
جلسه‌ی چهارم: قهرمان هُمری، پاتروکلوس و هکتور؛ سرودهای بیست و سوم و بیست و چهارم.
۲- اودیسه
جلسه‌ی اول: طرح موضوع خانواده و شهر، پدر و پسر؛ سرودهای اول تا پنجم.
جلسه‌ی دوم: شهر کامل، شهر و نظام شهری: شهروند و بیگانه؛ سرودهای هفتم و هشتم.
جلسه‌ی سوم: ماجراهای اودیسه‌ئوس، جامعه‌ی بدوی و جهان مردگان؛ سرودهای نهم تا دوازدهم.
جلسه‌ی چهارم: بازگشت اودیسه‌ئوس، انتقام و عشق؛ سرودهای بیست دوم و بیست سوم.
مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.
۱۴۰۲ © تمامی حقوق متعلق به مدرسه بیدار می‌باشد
توسعه و اجرا الگر استودیو × طراحی استودیو انقلاب