از هنر در جنبش تا جنبش در هنر (تأملاتی بر آنچه از سر گذرانده‌ایم)

بررسی نسبت هنر و جنبش‌های اجتماعی، در جنبش زن، زندگی، آزادی رنگ‌وبوی متفاوتی پیدا کرد. اگر تا پیش از آن می‌شد از تأثیر جنبش اجتماعی بر اثر و میدان هنری سخن گفت، در ۱۴۰۱، بیش از هر زمان دیگر، ممکن شد که از هنری‌شدن جنبش سخن به میان آوریم. درواقع به‌نظر می‌رسید هنر دیگر نه در مقام یک متغیر تابع، بلکه خود در مقام یک متغیر مستقل وارد تحولات اجتماعی شده‌‌است. در این مجموعه‌‌نشست‌ها خصلت‌های هنریِ جنبش هم‌زمان با تحولاتی که میدان‌های مختلف هنری و آثار هنری پس از جنبش از سر گذرانده‌اند، در کانون توجه است؛ هم از ویژگی‌های هنری‌شدن جنبش، یا به‌تعبیر بهتر استتیکِ جنبش می‌پرسیم و می‌گوییم و هم از تحولاتی که در منطق تولید، توزیع و مصرف آثار هنری در میدان‌های مختلف هنری صورت پذیرفت؛ تحولاتی که به‌نظرمان می‌رسد حاکی از رشد بحران‌ها و مسائل مشخص در این میدان‌هاست.

از سویی دیگر، تاریخ از سه سال پیش آغاز نمی‌شود. بنابراین به‌ناگزیر، در هر بحث، آن‌چه برای ما مهم است پیوندیافتن جنبش زن، زندگی، آزادی با جنبش‌های اجتماعی پیش از خود و بررسی تأثیر و تأثرات میدان‌های هنری با این جنبش‌ها در طول زمان است. در این مجموعه‌‌نشست‌ها تلاش کردیم تا با آغازکردن از یک پنل نظری‌تر، به سمتِ پنل‌های تجربی‌تر حرکت کنیم؛ پنل‌هایی که بتوانند توضیح دهند در برخی از میدان‌های هنری در این سال‌ها چه اتفاقاتی افتاده و چه اتفاقاتی نیفتاده، بحران‌ها کجایند و مسائل چیستند، و احیاناً چه افقی در هر میدان گسترده و چه فروبستگی‌ای به‌ چشم می‌خورد. طرفین بحث با یک‌دیگر امکان منازعه دارند و شرکت‌کنندگان نیز هر یک پرسش‌ها و دغدغه‌های خود را با ارائه‌کنندگان بحث در میان می‌گذارند.

به‌رغم این‌که میدان‌های هنری و آثار هنری امروز بسیار درهم تنیده‌‌اند، تصمیم گرفته‌ایم به‌طور مشخص، با توجه به امکانات‌مان، به هنرهای تجسمی، موسیقی، تئاتر، فیلم کوتاه و مستند و ادبیات در پنلی جداگانه بپردازیم. در هر پنل تلاش کردیم از کنشگران و صاحب‌نظران میدان دعوت کنیم تا از تجربه‌ی تاریخی میدان و رویکرد نظری-عملی خود سخن بگویند. روشن است که هیچ ادعای جامعیتی وجود ندارد. این پنل‌ها صرفاً بُرشی‌اند از نسبت جامعه با هنر و/یا هنر با جامعه. شرکت داوطلبانه‌ی صاحب‌نظران و علاقه‌مندان به مباحث در هر پنل، یقیناً بر غنای آن خواهد افزود.