حمزه عالی‌پیام - کارگاه «تئاتر مردم ستم‌دیده»؛ آشنایی با نظام ژوکر آگوستو بوآل

کارگاه «تئاتر مردم ستم‌دیده»؛ آشنایی با نظام ژوکر آگوستو بوآل

  • تاریخ شروع: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲
  • روزهای: دوشنبه
  • ساعت: ۱۴-۱۸
  • تعداد کل جلسات: ۴
  • دوره به صورت: حضوری

در سال ۱۹۷۳ آگوستو بوآل در حالی که دوران تبعید را در آرژانتین می‌گذراند، با تکیه بر «آموزش رهایی‌بخش» پائولو فریره که رویکردی علیه آموزش بالا به پایین در پیش گرفته بود، شیوه‌ای جدید برای فعال کردن تماشاگر و ورودش به صحنه و تبدیل او به تماشا-بازیگر پیشنهاد داد. به این ترتیب بر عکس سنت سرکوبگر تئاتر سنتی، تماشاگر دیگر قدرت فکر کردن را به شخصیت‌های نمایش واگذار نمی‌کند و خود به کشف، نمایش، تحلیل و تغییر شکل واقعیت، به آن شکل که زندگی می‌کند، مشغول می‌شود.

 

سازوکار «تئاتر مردم ستمدیده» مانند یک آیینه، برای انسان امکانی فراهم می‌کند تا خودش را در حال زندگی کردن تماشا کند، آن را تجزیه و تحلیل کند، درباره‌ی آن گفتگو کند و به جنبه‌های متفاوت مسائل بپردازد. به این ترتیب روند کار منطبق بر تجربه، گفتگو، استدلال، تفکر، خلاقیت، فعالیت گروهی و پرهیز از رقابت، بر پایه‌ی پرسش‌گری به شیوه‌ی سقراط و بازی‌های پویا است. منطق «تئاتر مردم ستمدیده» این است: هرکس با خودش رقابت کند و یاور دیگری باشد. این نظام تئاتری هدف‌گرا نیست، ارزش از پیش تعیین‌شده‌ای وجود ندارد. تنها فرایند است که اهمیت دارد. فرایندی که در آن باید تماشاگر به فاعل عمل تئاتری تبدیل شود: فرایند انسان شدن.

 

در این کارگاه شرکت‌کنندگان با مبانی فلسفی، ابزار کار و چهار تکنیک عملی «تئاتر مردم ستمدیده» و بازی‌های پویا آشنا می‌شوند. ابزار کار تئاتر، بدن بازیگر است. بدن انسان مهم‌ترین بنیاد تئاتر است: سرچشمه‌ی صدا و حرکت. از این رو قبل از هر چیز شرکت‌کنندگان باید بدن خود را رها سازند، مهار کنند، بشناسند و آن را گویاتر کنند و تلاش است که بتوانند به تدریج و با تمرین از تماشاگر به بازیگر تبدیل شوند. این مسیر انتقالی به کمک بازی‌های پویا طی می‌شود.

 

روز یکم: آشنایی با محدودیت‌ها و امکانات بدن – تماشاگر، بازیگر می‌شود
– تمرین‌ها و بازی‌های پویا/ آشنایی با محدودیت‌ها و ناهنجاری‌های کار و زندگی روزمره
– گفتگو درباره‌ی فلسفه‌ و چیستی تئاتر / آشنایی با مبانی «تئاتر مردم ستم‌دیده» و معرفی برخی منابع
– آشنایی با «نظام ژوکر»/ کار عملی و حضور روی صحنه بر اساس تکنیک هم‌زمان درام‌پردازی
روز دوم: گویا نمودن بدن- تئاتر مجسمه- تمرین و تجزیه‌تحلیل بدن و گسترش ظرفیت بیانی آن
– گفتگو درباره‌ی تئاتر مردم ستم‌دیده/ آشنایی با «شخصیت» و «دشمن»
– تمرین و اجرا بر اساس تکنیک «تئاتر مجسمه»/ تجسم و عینیت‌بخشی به ایده‌ها بدون کلام
روز سوم: تئاتر به مثابه یک زبان- تئاتر شورایی
– تمرین‌ها و بازی‌های پویا/ تجربه‌ی تئاتر به مثابه زبان زنده و فعال
– گفتگو درباره مبانی «تئاتر مردم ستم‌دیده»/ آشنایی با شیوه‌ی گفتگو و پرسش‌گری سقراطی
– آشنایی با تکنیک تئاتر شورایی/ ساخت و اجرای تئاتر و ورود به حوزه‌ی عمل تئاتری
– تصمیم‌گیری برای روز آخر و انتخاب بین تکنیک‌های تئاتر قانون‌گذاری، تئاتر نامرئی، تئاتر رنگین کمان امیال و یا آشنایی بیشتر با تکنیک‌های ژوکر
روز چهارم: تماشاگر چه کلمه‌ی رکیکی است! – تکنیک به انتخاب شرکت‌کنندگان
– تمرین‌ها و بازی‌های پویا/ کشف بیشتر و پرورش امکانات بیانی بدن
– آشنایی بیشتر با مفاهیم و تکنیک‌های عملی / گفتگو درباره‌ی مبانی تئاتر مردم ستم‌دیده
– آشنایی با تکنیک انتخاب شده در روز سوم و اجرای تئاتری بر اساس آن

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.