درباره‌ی کتاب:
حوالی سه بعد از ظهر هفدهم دی‌ماه ۱۳۱۴ رضاشاه، همسر و دخترانش بدون حجاب مرسوم، یعنی با کلاه و پالتوهای بلند به یک دانش‌سرای دخترانه رفتند تا در جشن فارغ التحصیلی آنها شرکت کنند. روایت است آن روز هر زنی که در این مراسم حضور داشته با شکل و شمایل جدیدی در فضای عمومی ظاهر شده است. «کشف حجاب» به صورت رسمی از این نقطه آغاز شد اما لحظه‌ی تاریخی آن محصول یک تصمیم ناگهانی و شخصی رضاشاه نبود. اینکه چگونه همین «کشف حجاب» اجباری، ۴۳ سال بعد به ضد خود تبدیل شد موضوع کتاب «حجاب و روشنفکران» است. کتابی که نوشین احمدی خراسانی، پژوهشگر و فعال حوزه زنان، در سال ۱۳۹۰ تألیف و منتشر کرده‌است.
در جلسات مطالعه‌ی جمعی این کتاب قرار است به بازخوانی تاریخ از کمی پیش از کشف حجاب اجباری تا تصویب ابلاغیه‌ی حجاب در سال ۱۳۶۰ بپردازیم. نویسنده ذهنیت نیروهای سیاسی تجددخواه پهلوی اول، فعالان زن و روشنفکران مبارز پهلوی دوم را برابر خود قرار می‌دهد تا قواعد پوششی که هر دوره بر زنان مستولی شده را به تصویر بکشد. ما نیز تلاش می‌کنیم با متن‌خوانی کتاب «حجاب و روشنفکران» دریابیم که شکل تجویزی حجاب‌برداری محصول چه گفتمانی بوده است و روشنفکران تجددخواه چه نقشی در آن داشته‌اند.
نوشین احمدی خراسانی در کتاب خود نوری بر کنش‌گری فعالان جنبش زنان می‌اندازد و شرح می‌دهد که چرا آنها ابتدا مخالف حجاب‌زدایی اجباری بودند و چگونه بعدا سعی کردند از آن به نفع خود استفاده کنند؛گفتمان‌های فمینیستی چگونه هویت زن را از یک فرد صرفا زاینده به یک مدیر خانه، مدیر جامعه و سپس به کنش‌گر سیاسی تغییر داده‌اند؛ و در سایه‌ی این تحولات، نظام تنبیهی و انضباطی پوششی آنها چگونه دگرگون شده است.
کتاب با مرور این برهه‌های تاریخی، این مسأله را طرح می‌کند که چرا بسیاری از زنان فعال در احزاب سیاسی که در انقلاب ۵۷ ایفای نقش کرده‌اند انتخاب کردند که حق انتخاب پوشش را از دست بدهند؟ از لابه‌لای این متون درمی‌یابیم همانطور که کشف حجاب اجباری محصولی خلق‌الساعه نبوده، قانونی شدن حجاب هم از خلأ ظهور نکرده است. خواهیم دید که در دوران پهلوی اول، چگونه زن بی‌حجاب به عنوان زن مدرن تفسیر می‌شود اما در پهلوی دوم همین زن مدرن به نمادی از عوامل بیگانه و دست‌نشانده‌های امپریالیسم تبدیل خواهد شد. همچنین کتاب پیش رو به ما کمک می‌کند تا دریابیم ادبیات و هنر تحت تأثیر گفتمان «بازگشت به خویش»، چگونه حجاب سنتی را به عنوان نماد اصالت معرفی کرده و از این طریق به آن مشروعیت بخشیده و زمینه‌ساز قانونی شدن آن بوده است؟
در خوانش این کتاب با این پرسش روبرو می‌شویم که حال با مرور این چرخش‌های گفتمانی که قواعد پوشش را به شکل اجباری و انضباطی تغییر داده، آیا می‌توان پیش‌بینی کرد که تضادها و نزاع‌های کنونی، حق پوشش زنان را دست‌مایه‌ی چه تغییراتی قرار خواهد داد؟ آیا این تحولات در آینده باز هم منتج به نادیده گرفتن حق زنان برای پوشش خود خواهد شد؟ مطالعه‌ی جمعی این کتاب را قرار است در سه جلسه به پایان ببریم و در جلسه چهارم که برای همگان آزاد است با حضور نویسنده و منتقد به بحث و گفتگو بشینیم.
درباره‌ی نویسنده:
نوشین احمدی خراسانی از بنیان‌گذاران مرکز فرهنگی زنان، از نخستین اعضای کمپین یک میلیون امضا و از فعالان جنبش زنان در ایران است. او از بنیان‌گذاران فصلنامهی جنس دوم، از نخستین نشریه‌های مستقل زنان بعد از انقلاب است؛ نخستین «سال‌نامه‌ی زنان ایران» را منتشر کرده؛ سردبیری فصلنامهی «فصل زنان» را بر عهده داشته، و سردبیر سایت مدرسه‌ی فمنیستی است. او فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد در رشته‌ی مطالعات زنان از دانشگاه تهران است و تألیفات و ترجمه‌های گوناگونی در این حوزه به انجام رسانده است. از آخرین تألیفات او می‌توان به کتاب‌های حجاب و روشنفکران (۱۳۹۰) و بهار جنبش زنان (۱۳۹۱) اشاره کرد.
مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.
۱۴۰۲ © تمامی حقوق متعلق به مدرسه بیدار می‌باشد
توسعه و اجرا الگر استودیو × طراحی استودیو انقلاب