مریم دژم‌خوی - فراز و فرود جنبش زنان در عصر پهلوی

فراز و فرود جنبش زنان در عصر پهلوی

  • تاریخ شروع: ۲۸ بهمن ۱۴۰۲
  • روزهای: شنبه
  • ساعت: ۱۸-۲۰
  • تعداد کل جلسات: ۳
  • دوره به صورت: آنلاین

بازنمایی جنبش زنان در عصر پهلوی همچنان مساله‌ای درخور پژوهش و پروبلماتیزه کردن است. جنبش زنان ایران که رابطه‌ی تنگاتنگ و قرابتی جدایی‌ناپذیر با جنبش مشروطه دارد در عصر پهلوی موضوع بازخوانی و دست‌کاری حاکمیت شد. بازنمایی و تاریخ‌نگاری جنبش زنان در این عصر نقش کلیدی در تولید و بازتولید پروپاگاندای سلسله‌ی پهلوی به عنوان حاکمیتی مدرن و مترقی بوده است. در این پروپاگاندا از یک سو تصویر زن منفعل دوران قاجار مداوماً بازتولید می‌شود و از سوی دیگر بر سلسله‌ی پهلوی به عنوان ناجی زن و متولی پیشرفت و رهایی زنان تأکید می‌شود. این پروپاگاندا بر سیر پژوهش‌های زنان در ایران معاصر به شدت تأثیر گذاشته است.

 

در این درسگفتار تلاش می‌کنیم تا دوگانه‌ی زن مدرن عصر پهلوی/ زن منفعل عصر قاجار را ساخت‌شکنی کنیم. برای واکاوی جنبش زنان، فعالیت‌های زنان در اواخر عصر قاجار مختصراً بررسی می‌شود. سپس سیر تحول جنبش زنان از طریق منابع غیردولتی/غیررسمی در عصر پهلوی را پیگیری می‌کنیم و در نهایت به بررسی مداخلات حاکمیت در جنبش زنان و دست‌کاری و تولید سویه‌های دولتی/حاکمیتی از جنبش زنان می‌پردازیم. خواهیم دید که چگونه زن برای دولت پهلوی به مساله تبدیل می‌شود، کنش‌گری سیاسی و مستقل زنان به حاشیه رانده می‌شود و نهادهای دولتی، کنترل‌گر و نظارتی در حوزه‌ی زنان متولد می‌شود. در این درسگفتار جنبش زنان را در بستر تحولات سیاسی-اقتصادی و اجتماعی عصر پهلوی پی خواهیم گرفت و نقش دولت در ساخت مکانیزم‌های سرکوب سازمان‌یافته و همچنین به فراموشی سپردن حرکت‌های مستقل زنان را بررسی خواهیم کرد.

 

در طی این سه جلسه، ضمن ارائه‌ی منابع کلیدی، از طرح مباحث توسط مشارکت‌کنندگان استقبال می‌کنیم و پانزده دقیقه‌ی آخر را به پرسش و پاسخ اختصاص خواهیم داد. این دوره برای علاقمندان به پژوهش‌های اجتماعی و تاریخی مناسب است و به ویژه می‌تواند برای دانشجویان سال پایانی کارشناسی و تحصیلات تکمیلی در رشته‌های تاریخ، باستان‌شناسی، علوم اجتماعی و مطالعات زنان مفید باشد.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.