در بافت اجتماعی اروپای اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، علوم انسانی از سویی میراث‌دار رویکردهای دینی بود و از سوی دیگر با سیطره‌ی علوم طبیعی مواجه شده بود: مواجهه‌ای تمام عیار و بنیادین! در چنین بافت اجتماعی–تاریخی، استقلال علوم انسانی به‌وسیله‌ی ویلهم دیلتای طرح، پیگیری و صورت بندی شد. آنچه در جهان مدرن تجربه شد، امروزه با تغییراتی که تحت تأثیر بومیت‌های اجتماعی-تاریخی و فرهنگی است، در کشورهای در حال توسعه تجربه می‌شود.
در هر دو بافت و بازه‌ی تاریخی، روش‌ها و رویکردهای علوم طبیعی و پایه، چنان سیطره یافته‌اند که اغلب به عنوان تنها اشکال معتبر و مطمئنِ شناخت انسانی معرفی می‌شوند. این غفلتِ هژمونیکْ نقش انسان به مثابه فاعل و عامل شناخت، در تمامی رویکردها را نادیده گرفته و از فهم و درک موضوع محوری علوم انسانی، یعنی انسان، دور مانده است. از سوی دیگر ریشه‌ی تاریخی–اجتماعی و عمیقِ باورهای دینی در بافت اجتماعی جوامع خاور نزدیکی، مسأله‌ی استقلال علوم انسانی را حساس می‌کند. با این وجود اشاعه‌ی رویکردها و بازخوانی‌های امروزین از علوم دینی در این بخش از دنیا، فضا را برای علوم انسانی اگر نه کاملا بسته، که می‌توان گفت در خوشبینانه‌ترین حالت، حداقل محدود کرده است.
در این دوره‌ها به بررسی آثار دیلتای که از پایه گذاران استقلال علوم انسانی است خواهیم پرداخت. او علاوه براینکه به مباحث پایه مانند «درک» و «فهم» می‌پردازد تا از این طریق بتواند تفاوت‌های شناخت در زمینه‌ی علوم انسانی و علوم طبیعی را نشان دهد. به مفاهیم کلیدی «تجربه‌ی زیسته»، «فرهنگ» و «شکل‌گیری جهان تاریخی» نیز پرداخته و تلاش کرده است حدود علوم انسانی را تا جای ممکن تدقیق کند. در دهه‌های اخیر نگرش و رویکرد دیلتای بازخوانی شده و برای تحولات اساسی در علوم انسانی و اجتماعی مورد استقبال دوباره قرار گرفته است.
در این دوره تلاش می‌کنیم با بازخوانی کتاب «تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی» که از کتابهای مهم دیلتای است، بطور متمرکز به بحث و بررسی آراء و نظریه‌های او درباره‌ی جهان تاریخی و انسانی بپردازیم. بازخوانی متن این کتاب برای جامعه‌ی ما ضروری است زیرا این جامعه نسبتی خاص با گذشته و تاریخ برقرار می‌کند. نسبتی که در آن، می‌توان گفت، زندگی در بافت و شبکه‌ی جهانِ تاریخی زیسته، درک و فهم می‌شود. از این نظر، آگاهی از جهان تاریخی را می‌بایست به مثابه پایه‌ی علوم انسانی و شکل‌هایی از خودآگاهی، جهان‌آگاهی و هستی‌شناسی برای جامعه‌ی ما در نظر گرفت. اهمیت دیگر این رویکرد از آنجاست که از سویی فرهنگ ما در ارتباط با جهان توسعه‌یافته با هجمه‌ی سنگین و تمام‌عیار فناوری‌های مدرن مواجه است و از سوی دیگر تجربه‌ی زیسته‌ی ما هنوز در بافت چرخه‌ی سنت و گذشته جریان دارد. در نتیجه گذشته و تاریخ، از دیدی بیرونی، در زمان حال و برنامه‌ریزی برای آینده جریان دارد و این پیوستگی تفکیک‌ناپذیر است.
شرح شش جلسه‌ی این دوره از این قرار است:
جلسه‌ی اول: مقدمه و معرفی دوره – معرفی ویلهم دیلتای و خصوصا کتاب «شکل‌گیری جهان تاریخی»
جلسه‌ی دوم : بررسی بخش اول کتاب: پژوهش‌هایی در بنیان¬گذاری علوم انسانی.
جلسه‌ی سوم: بررسی پژوهش دوم شبکه‌ی ساختاری معرفت.
جلسه‌ی چهارم: بررسی بخش دوم: تعیین حدود علوم انسانی
جلسه‌ی پنجم: بررسی بخش سوم: طرح استمرار تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی
جلسه‌ی ششم: بحث، جمع‌بندی کلی و تبادل نظر در مورد بخش‌های سه گانه‌ی کتاب
مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.
۱۴۰۲ © تمامی حقوق متعلق به مدرسه بیدار می‌باشد
توسعه و اجرا الگر استودیو × طراحی استودیو انقلاب