اعظم خاتم - سیاست، توسعه و کتاب‌خوانی در ایران؛ نگاهی به بستر مدرن‌سازی فرهنگی در دوران پهلوی و جمهوری اسلامی

سیاست، توسعه و کتاب‌خوانی در ایران؛ نگاهی به بستر مدرن‌سازی فرهنگی در دوران پهلوی و جمهوری اسلامی

  • تاریخ شروع: ۲۳ خرداد ۱۴۰۱
  • روزهای: دوشنبه‌
  • ساعت: ۱۹-۲۱
  • تعداد کل جلسات: ۳
  • دوره به صورت: آنلاین

موضوع این درس‌گفتار بررسی تحولات عادات مطالعه در ایران، در بستر مدرنیزاسیون پهلوی و نوسازی در دوره‌ی بعد از انقلاب است. پرسش محوری که این پروژه‌ی تحقیقی را شکل داده، علل تأخیر ظهور «عامه‌ی کتاب‌خوان» و بحران کتاب‌های «مردم پسند» در ایرانِ بعد انقلاب است که یکی از ویژگی‌های مدرن‌ شدنِ جامعه‌ی ایران را در رویکردی تاریخی و مقایسه‌ای نشان می‌دهد.

 

کتاب و کتاب‌خوانی درچند سال گذشته به موضوعی داغ در فضای آکادمیک و رسانه‌ای ایران بدل شده و افراد زیادی از محقق، نویسنده و ناشر، تا مدیران امور فرهنگی درباره‌ی آن بحث کرده‌اند. توجه رسانه‌ها به موضوعْ علل متعددی دارد، از جمله نشان‌ دادن تأثیر سانسور، بحران اقتصادی،‌ و ناامیدی از سیاست رسمی بر کاهش کتاب‌خوانی.‌ در فضای آکادمیک مفهوم «فقر کتاب‌خوانی» درخدمت اشاعه‌ی نظریه‌های‌ ضدیتِ «فرهنگِ ایرانی» با توسعه، و احیای نظریه‌ی «استبداد ایرانی» قرار گرفته است. در این دوره نتایج تحقیق جدیدی را در زمینه‌ی کتاب و کتاب‌خوانی در ایران به بحث می‌گذاریم که شکل‌گیری و اثرگذاری کتاب‌خوانی را در تعامل با روندهای دموکراتیک و توسعه‌گرایی در نیم قرن گذشته بررسی می‌کند و با سنجش رابطه‌ی دولت، جامعه و روشنفکران از منظر کتاب، زمینه‌ی نقد نظریه‌هایی را فراهم می‌کند که فقرِ مطالعه را به سنگ بنای نظریه‌سا‌زی درباره‌ی خاص‌بودگی روند تحولات اجتماعی ایران بدل کرده‌اند.

 

جلسه‌ی اول درس‌گفتار به بستر تاریخیِ کتاب‌خوانی در ایران معاصر می‌پردازد که طی آن تحول عادات مطالعه در بستر تاریخی رواجِ رسانه‌های ارتباطی، تغیرات اجتماعی-جمعیتی و تغییر الگوی فعالیت‌های گذرانِ فراغت بررسی می‌شود.

 

جلسه‌ی دوم به موضوع نیٌت‌مندی مطالعه برای کتاب‌خوانها و تناسب آن با اهداف تولید کتاب در کشور می‌پردازد و تناسب قالب‌های اصلی تولید کتاب‌ را با نیازها، انگیزه‌ها و علائق جماعت‌های اصلی کتاب‌خوان می‌سنجد.

 

جلسه‌ی سوم مروری است بر الگوهای تحقیق و نظریه‌پردازی درباره‌ی عادات مطالعه و کتاب‌بخوانی و اهمیت دیدگاه‌های نظری از منظر توفیق در بازنمایی ویژگی‌ها و تحولات اجتماعی-منطقه‌ای ایران.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.