درس‌گفتاری درباره‌ی کوارتت‌های شوستاکوویچ؛ در باب بیان صدای خاموشِ خود

درس‌گفتاری درباره‌ی کوارتت‌های شوستاکوویچ؛ در باب بیان صدای خاموشِ خود

  • تاریخ شروع: ۲۰ بهمن ۱۴۰۰
  • روزهای: چهارشنبه‌
  • ساعت: ۱۹-۲۱
  • تعداد کل جلسات: ۶
  • دوره به صورت: آنلاین و حضوری

موقعیت شوستاکویچ در جهان موسیقی موقعیتی به غایت خاص بود. بیش از هر چیز زندگی او در اتحاد شوروی عصر استالین و فشاری که دستگاه تبلیغاتی-هنری رسمی بر او وارد می‌کرد تا آثارش را به هر شکل ممکن با قرائت استالینی از ارزش‌های زیباشناختی رشدیافته بر بستر مارکسیسم-لنینیسم همخوان کند، این موقعیت لکنت‌گرفته را به او بخشید.

 

شوستاکویچ در عصری که مدرنیسم تمام جنبه‌های هنر را درمی‌نوردید، تا اندازه‌ای به اجبارْ مجرای تداوم جهان کلاسیک-رومانتیک شد. از سوی دیگر سیطره‌ی امر سیاسی بر سبک‌شناسی کارش او را در جایگاه تنش دائمی میان تن دادن به سکوت محض یا یافتن راهی برای به گوش رساندن صدای خاموش خود قرار داد. در نهایت او راهی خلاقانه یافت؛ صدای خاموش او در قالب امر تراژیک و دوگانه‌ی پرتنش جدیت-طنز‌ راهی به بیرون یافت و ماندگار شد.

 

کوارتت‌های شوستاکویچ فرصتِ منحصر به فردی در اختیار اهالی تفکر موسیقایی قرار می‌دهد که چگونگی این جدال خاموشی محتوم و اراده‌ی معطوف به شکستنِ خاموشی را در هیأت فرم و سبک موسیقایی دریابند. با این پیش‌زمینه برآنیم تا در حد گنجایش درسگفتاری محدود، این نگاه شناخته‌شده و البته تا حدودی غالب در موسیقی‌شناسی و تاریخ موسیقی (خصوصا انگلیسی زبان) را بکاویم و ضمن پی‌گیری سیر تحول فنی، نسبت ۱۵ کوارتت را با مثلثی شکل‌یافته از امر سیاسی، امر نو هنری و «خود» مطالعه کنیم.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.