صالح نجفی - تربیع رهایی و مثلثات اندوه؛ بازی در میدانِ سینمایی روبِن اُستولند

تربیع رهایی و مثلثات اندوه؛ بازی در میدانِ سینمایی روبِن استولند

  • تاریخ شروع: ۱۰ آبان ۱۴۰۲
  • روزهای: چهارشنبه
  • ساعت: ۱۸:۳۰-۲۰:۳۰
  • تعداد کل جلسات: ۴
  • دوره به صورت: آنلاین و حضوری

در سینمای روبِن استولند تنها چیز استوار این امر است که در سینما هیچ چیز استوار نیست زیرا او خود اقرار می‌کند «خلاقیت و عدم اطمینان همواره با هم پیش می‌روند». شاید او بیش از هر چیز می‌خواهد آدم‌ها را ناراحت کند، آرام و قرارشان را بر هم زند و بی‌تاب‌شان کند. با این همه او به خصوصیات روانی تماشاگر فیلم‌هایش توجه دارد و کارش سرشار است از جزئیات ریز و در خور تجزیه و تحلیل. استلوند هر قاب فیلم‌هایش را با افزودن لایه‌های اضافی پیچیده و مصنوع می‌گرداند و در نتیجه گرچه فیلم‌هایش ظاهری جذاب دارند به تماشاگر اجازه نمی‌دهند منفعل بماند یا بی‌تأمل در دنیای فیلم غرقه شود.

 

روایت در فیلم‌های او به‌نسبت ساده است و مونتاژ به مفهوم متعارف آن در کار او چندان بارز نیست. این روایت ساده و مونتاژ ناملموس رابطه‌ای ویژه با نوعی «زهد زیباشناختی» دارد که بناست در سینمای او رهایی را رقم زند. البته این آموزه‌ی «زهد» پیشتر در سینمای درایر و برسون نیز بروز یافته بود. برسون مصمم بود با طرد زبان جریان اصلی سینما، به بیان سینمایی دست یابد که واجد حقیقت باشد و اکنون استولند در فیلم‌هایی چون اوفریویلیا (۲۰۰۸)، بازی (۲۰۱۱) و فورس‌ماژور (۲۰۱۴)، تلاش می‌کند به ظریف‌ترین شکل، چه از لحاظ تکنیکی و چه هستی‌شناختی به بیانی هر چه مختصرتر دست یازد.

 

استولند در سینمای خود به واسازی توقعات اجتماعی و جنسیتی می‌پردازد که هویت‌ سوژه‌ها را شکل داده است. او به ما نشان می‌دهد که فقط قانون نیست که رفتارمان را اداره می‌کند، بلکه غرایز بدوی و شرایط اجتماعی نیز در کنترل کردن کنش‌هایمان در نسبت با موقعیت مؤثرند. در مواجهه با صحنه‌های دراماتیک سینمای او، تماشاگر مدام از خود می‌پرسد که در شرایطی مشابه، خود چه رفتاری نشان می‌داده؟ و از پسِ این خود-اندیشی، غالبا چیزی نصیبش نمی‌شود جز اینکه نمی‌داند چه رفتاری از او سر می‌زده است و البته شاید این سردرگمی خود اصلی‌ترین هدف فیلم‌ساز باشد.

 

در این دوره می‌کوشیم با خوانش برخی مقالات و بر اساس محورهای زیر ، فیلم‌های «مثلث غم»، «مربع»، «فورس‌ماژور» و «بازی» را در چهار جلسه بررسی کنیم:

 

۱- جستجوی حقیقت از راه تصنع

۲- واسازیِ توقع‌های اجتماعی و جنسیتی

۳- واکاوی ایده‌ی «زهد» زیباشناختی / از مانکن‌های برسون تا مدل‌های اُستلوند

۴- پارودیِ آداب تمدن / مثلثات اندوه یا تربیع رهایی

۵- خواهش برابری در مناسباتِ نابرابر / پارادُکس‌های زیباشناسیِ رابطه‌محور

 

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.