بازنمایی زن در فیلم-فارسی

سینمای تجاری ایرانی در دهه‌ی سی خورشیدی به تدریج پا گرفت و به سرعت به ژانر غالب در سینمای ایران تبدیل شد. منتقد فیلم هوشنگ کاووسی این ژانر عامه‌پسند را فیلمفارسی نامید و اصرار داشت سرهم بنویسد. هرچند فیلمفارسی نشانگر جامعه‌ی در حال تغییر و خود نیز عاملی دخیل در این تغییرات بوده است، کمتر مورد اقبال پژوهشگران علوم اجتماعی قرار گرفته است.

درسگفتار «بازنمایی زن در فیلم-فارسی» بر خوانش جایگاه زن در فیلم‌های فارسی با تکیه بر بررسی نظام جنسیتی در جامعه‌ی درحال گذار ایران متمرکز است. شکاف‌ها و تضادهای طبقاتی و سربرآوردن طبقات جدید و مداخلات حاکمیت در نظام جنسیت از یکسو و تأثیر رسانه‌ها و سینمای غرب در تولید و بازنمایی تصویر زن ایده‌آل در فیلم-فارسی تأثیر قابل توجهی داشته است. در نظام ارزشی و نظم جنسیتی حاضر در فیلم-فارسی، معمولا بر دوگانه‌ی زن خوب و زن خطاکار تأکید می‌شود. فهم زن در فیلم-فارسی بدون فهم مردانگی و ارزش‌های جنسیتی مردانه‌ای که این سینما مبلغ آن است غیرممکن می‌شود. در فیلم-فارسی زن مطرود و خطاکار در کنار ضد قهرمان مرد ظاهر می‌شود.

در این درسگفتار ضمن بررسی مختصر روند شکل گیری فیلم-فارسی به بررسی تصویر زن ایده آل در برابر زن خطاکار خواهیم پرداخت. نظام ارزشی و باید و نبایدهایی که در این سینما برای زن تبلیغ می‌شود در چارچوب نظام ارزشی و نظام جنسیتی معنادار می‌شود که به تدریج در سال‌های پس از مشروطه و بویژه پس از مستقر شدن سلسله‌ی پهلوی معرفی و تبلیغ شد و در نهایت، جایگاه زن در فیلم-فارسی از جایگاهی که دستگاه سیاسی حاکم برای زن مناسب می‌دید چندان دور نیست.

این درسگفتار برای علاقه‌مندان به مطالعات جنسیت و زنان، مطالعات تاریخ معاصر، مطالعات سینما و برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های تاریخ، باستان‌شناسی و علوم اجتماعی مناسب است. در ارائه‌ی مباحث از مشارکت شرکت‌کنندگان استقبال می‌شودو منابع کلیدی به فراخور مباحث معرفی خواهد شد. پانزده دقیقه پایانی هر جلسه به بحث و پرسش و پاسخ اختصاص خواهد داشت.