گفتگوی فرهاد محرابی و عبدالرحمن نجل رحیم - درباره‌ی وجوه معرفت‌شناختی و فلسفی خشونت و خشونت‌پرهیزی
 

نخستین جلسه از مجموعه‌نشست‌ها درباره‌ی وجوه معرفت‌شناختی و فلسفی خشونت و خشونت‌پرهیزی

  • تاریخ: ۱۵ دی ۱۴۰۲
  • جمعه
  • ساعت: ۱۸
  • حضوری

در این سلسه‌نشست‌ها تلاش خواهیم کرد تا از مجرای مباحثاتی گفتگومحورانه،‌ در باب ریشه‌های فکری‌-فلسفی خشونت و خشونت‌پرهیزی در ساحت‌های گوناگون زیست اجتماعی-سیاسی جامعه‌ی امروز ایران تأمل کنیم. ازین رو در حوزه‌هایی چون بنیادگرایی فکری-معرفتی، آموزش، جنسیت، مذهب، زبان، اخلاق، و در نهایت روشنفکری و سیاست، به بحث در باب خشونت می‌پردازیم و از نظرگاهی تاریخی و کلان بر نسبت فضای فکری-روشنفکری ایران معاصر با خشونت نگاهی می‌افکنیم تا نشان دهیم چگونه اشکال پیچیده و گاه نامکشوف خشونت‌ورزی در جامعه می‌تواند نتایجی فاجعه‌بار و کلان در آینده‌ی جامعه و نیز زیست فردی بازی کند.

 

خشونت، عدم تساهل و رفتارهای سرکوبگرانه همواره بخشی جدایی‌ناپذیر در زندگی انسان بوده و آنچنان در تمامی تاریخ حیات بشری ظهور و بروز داشته که تصور اینکه بتوان در نهایت جامعه‌ای عاری از خشونت را شاهد بود، بیش و کم شمایلی وهم‌گونه یافته. با این حال تأمل و درک و دریافت ریشه‌ها، زمینه‌ها، و صور متفاوتی که خشونت می تواند در حیات اجتماعی و فردی ما بازی کند همواره راهی بوده برای کاستن از عواقب و پیامدهای ناگوار خشونت‌ورزی و سرکوب.

 

در این مباحث خشونت را در موسع‌ترین معنای آن طرح می‌کنیم. در این معنا خشونت و برخورد قهری با محیط زیست و حیوانات را نیز در نظر می‌آوریم و نشان می‌دهیم پیدایش خشونت چگونه به ریشه‌های فکری و فلسفی‌ای باز می‌گردد که در نهایت می‌تواند نسبتی وثیق با ساحتهای مذهبی، سیاسی و اخلاقی جامعه داشته باشد.

 

در نهایت امیدواریم از مجرای این سلسله گفتگو‌ها گامی کوچک در تأمل بر بحران‌های فکری-سیاسی جامعه‌‌ی کنونی ایران برداریم؛ به سهم خود گذار از شرایط بغرنج کنونی را ژرف‌اندیشانه تخیل کنیم و چون مارتین‌لوتر کینگ به این بیندیشیم که همواره ٰ«نوری هست که می‌تواند بر تاریکی فائق آید».

 

شرکت در این نشست‌ها برای همه‌ی علاقه‌مندان رایگان است.

 

عبدالرحمن نجل رحیم، متولد ۱۳۲۸، پزشک نورولوژیست، نوروساینتیست، نویسنده و مترجم است. او در سال ۱۳۵۲ مدرک پزشکی عمومی خود را از دانشگاه شهید بهشتی «ملی سابق» دریافت کرد و دو سال بعد، تحصیل در رشته‌ی تخصصی نورولوژی را در همین دانشگاه آغاز نمود. او در طی گذراندن دوره‌ی تخصص با پرفسور «اسکار مارین»، استاد نورولوژی دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا آشنا شد، که سبب اقامت ۶ ماهه او در آمریکا و تحقیق و مطالعه در این دانشگاه گردید. او در بازگشت به ایران نخستین کتاب خود را در سال ۱۳۶۱ با نام «برش‌نگاری مغز، انقلابی در پرتو نگاری» منتشر کرد و یک سال بعد کتاب دیگری در زمینه‌ی الکتروانسفالوگرافی به چاپ رساند.نجل رحیم در تابستان ۱۳۶۲ ایران را به مقصد انگلستان ترک کرد و سال‌ها در مراکز علمی و دانشگاهی آنجا نظیر انستیتو نورولوژی لندن، انستیتو روانپزشکی لندن، دانشکده‌ی پزشکی سنت مری لندن، دانشگاه شفیلد ،کالج کینگز و غیره به تحصیل، پژوهش و تدریس پرداخت. نجل رحیم در سال ۱۳۷۱ مدرک دکترای دیگری در زمینه نوروساینس دریافت کرد و در سال ۱۳۷۴ طی بازگشت دوباره به ایران، ضمن عضویت در هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به تربیت دانشجویان و معرفی علم نوروساینس به علاقه‌مندان پرداخت.از کتب تألیفی او می‌توان به «جهان در مغز» و «زیستن در جهان دوپاره؛ مغزپژوهی در نقد زیست-جهان موجود»، و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌هایی نظیر «آیینه‌ها در مغز» (از جاکومو ریتسولاتی و کورادو زینیگالیا)، نظریه‌های آگاهی در فلسفه‌ی ذهن و مغزپژوهی امروز (از آندره اوجنیو کاوانا ، آندره نانی)، علم شناخت یا شناخت‌پژوهی (از جی فریدنبرگ و گوردن سیلورمن)، و «طبیعت و قاعده» (از پل ریکور و ژان‌پیر شانژو) اشاره کرد. او همچنین در طی این سال‌ها مقالات متعددی در زمینه‌ی هنر، ادبیات، موسیقی و فیلم مننتشر کرده و فیلم‌های مستند گوناگونی در حوزه‌ی اختلالات مغری تولید کرده است. آثار جدید او در «بررسی رابطه‌ی متقابل موسیقی و مغر» و «بررسی مغزپژوهانه‌ی آثار بکت» در سال جاری منتشر خواهد شد.
فرهاد محرابی متولد ۱۳۶۲، دانش‌آموخته و پژوهشگر در حوزه‌ی مدرنیسم ادبی‌ست. او فارغ‌التحصیل رشته‌های انسان‌شناسی از دانشگاه تهران، فلسفه‌ی علوم اجتماعی از مدرسه اقتصاد لندن(LSE)، ادبیات تطبیقی از دانشگاه UCL لندن است و دکتری خود را در حوزه‌ی مدرنیسم ادبی، ادبیات تطبیقی و مطالعات ساموئل بکت در دانشگاه رِدینگ انگلستان و بنیاد بین‌المللی ساموئل بکت، در سال ۲۰۲۰ به پایان رسانده است. او چندین مقاله در حوز‌ه‌ی مطالعات بِکت و تاریخ مدرنیسم ادبی در کنفرانس‌هایی در انگلستان، کانادا و لهستان ارائه و منتشر کرده است و کتاب او درباره‌ی ایده‌ی «پایان ادبیات»، با تاکیدِ بر زیبایی‌شناسیِ شکست و با تکیه بر رساله‌ی دکترایش، توسط انتشارات Brill در هلند در دست انتشار است. محرابی در کنار پژوهش و تحقیق در حوزه‌ی نظریه‌ی ادبی، به طور مشخص از سال ۲۰۱۵ مشغول پژوهش در حوزه‌ی روشنفکری ایران و جهان و مطالعات پسااستعماری بوده و مجموعه مقالاتش در این زمینه به زودی به زبان فارسی منتشر خواهد شد.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.