عناصر و نظریه‌های شعر؛ از کلاسیک تا معاصر

عناصر و نظریه‌های شعر؛ از کلاسیک تا معاصر

  • تاریخ شروع: ۱۶ اردیبهشت
  • روزهای: سه‌شنبه
  • ساعت: ۱۸:۳۰-۲۰:۳۰
  • تعداد کل جلسات: ۶
  • دوره به صورت: آنلاین و حضوری

مطالعه و نظریه‌پردازی در‌باره‌ی آن‌چه زبان شاعرانه را از زبان قراردادی و روزمره متمایز می‌کند از قدیم‌ترین ایام تا کنون، همواره بالاترین توجه را در مطالعات ادبی به خود اختصاص داده است. اندیشمندان زیادی در پی آن بوده‌اند تا چگونگی راز تبدیل شدن زبان قراردادی به زبان شعر را دریابند و یا در پی پاسخ به این پرسش باشند که آیا زبان شعر، ماهیتا از مواد و عناصری جدا از زبان ارتباطی، و تنها در ساحت شعر شکل می‌گیرد و بی‌واسطه پدید می‌آید یا خیر؟

 

گروه اول، ادامه‌دهندگان نظریه‌های ارسطو در باب شعرند، که در پی پیدا کردن عناصری افزوده به زبان بود که زبان ارتباطی و روزمره را به شعر تبدیل می‌کنند و گروه دوم، انبوه ادامه‌دهندگان راه افلاطون‌ند که زبان شعر را در منش خود استعاره‌ای از اصل مصداق‌های خارج از خود می دانند که قبل از آن که از جنس زبان باشند از جنس استعاره‌ای از یک استعاره‌اند. این دو نظریه، در بنیاد خود به قدری کامل و پوشش‌دهنده‌اند که هرکدام پیوسته در طول تاریخ، نظریه‌های شعر را به سمت‌و‌سوی خود فراخوانده و زیربنای اصلی نظریه‌پردازی‌هایی چند سویه سویه قرار گرفته‌اند.

 

هدف این کارگاه معرفی و آموزش عناصر اصلی شعر و شناخت ماهیت و‌ چگونگی نقش و کارکرد آنها در زبان شاعرانه است. همچنین در این کارگاه، عمده‌ی مباحث مهم نظریه‌های شعر، از کلاسیک تا معاصر در دو حوزه‌ی غرب و شرق، به شکل اجمالی مطرح می‌شود. درسگفتارها در این کارگاه به شکلی ارائه می‌شوند که به غیر از منتقدان شعر و پژوهش‌گران این حوزه، برای کسانی که ذوق آفرینش شعر دارند نیز مفید باشد. بنابرین ارائه‌ی مباحث به‌گونه‌ای‌ست که چگونگی کارکرد عناصر زبان شاعرانه به روش عملی در کارگاه‌ها نمایش داده ‌شود تا میزان و معیاری باشد در دست منتقدان شعر برای نقد اشعار، و در دست شاعران برای شناخت بهتر عناصر شعر و ظرفیت‌های آن، و افزودن به غنای زبان شعری خود.

جلسه‌ی اول:
تاریخچه‌ی نظریه‌ها‌ی شعر از دیدگاه ارسطو، افلاطون و دیگر اندیشمندان حوزه‌ی غرب تا شروع قرن بیستم، با تکیه بر چگونگی تحول دو کلان نظریه‌ی ارسطو و افلاطون
جلسه‌ی دوم:
نظریه‌ی شعر در حوزه‌ی شرق و ‌چگونگی تأثیرپذیری آن از دیدگاه‌های ارسطو / ایجاد تحول در عینی‌سازی عناصر شعر و چگونگی کارکرد آن‌ها در دو حوزه‌ی غرب و شرق
جلسه‌ی سوم:
دو عنصر دخل و تصرف‌کننده در زبان: تشبیه و مجاز مرسل در نظریه‌های کلاسیک و معاصر
جلسه‌ی چهارم:
بررسی تاریخچه‌ی نظریه‌ی استعاره و چندو‌چون تحولات و انواع آن، با توجه به مطالعات ترنس هاوکس و چگونگی کارکرد این عنصر مهم در محور جانشینی زبان‌، به منظور برکشیدن آن به سطح زبان شاعرانه
جلسه‌ی پنجم:
عناصر شعری از دیدگاه زبان‌شناسی همگانی و نشانه‌شناسی / معرفی دو عنصر مهم نماد و اسطوره در شعر
جلسه‌ی ششم:
تأثیر نظریه‌های قرن بیستم در چگونگی شکل‌گیری زبان شاعرانه و مباحثی چون: هنجار‌گریزی و انواع آن، شعر‌شناسی شناختی، استعاره‌ی مفهومی و آشنایی‌زدایی.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.