کارگاه تئاتر: رنگین‌کمانِ امیال؛ آشنایی با نظام ژوکر آگوستو بوآل

انسان تئاتر را نمی‌سازد، آن را کشف می‌کند. در واقع او خود تئاتر است. تئاتر زمانی متولد می‌شود که انسان کشف می‌کند می‌تواند خودش را تماشا کند، بنابراین تئاتر یعنی انسان در حال تماشای خودش. «در آغاز بازیگر و تماشاگر در وجود یک نفر بودند. تئاتری که ما امروزه می‌شناسیم، از زمانی متولد شد که این دو، بازیگر و تماشاگر از هم جدا شدند و برخی به عنوان بازیگر و برخی به عنوان تماشاگر مشخص شدند. همچنین ساختمان‌های تئاتری به وجود آمدند، ساختمان‌های معمارانه‌ای که می‌خواستند این جداسازی را به رسمیت بشناسند و حرفه‌ی بازیگری برای نخستین بار خدشه‌دار شد». (رنگین‌کمان آرزو/ بوآل)

در تئاتر رنگین‌کمان امیال، این دو، باز یکی می‌شوند: انسانِ تماشا-بازیگر. تئاتر رنگین‌کمان امیال، با استفاده از ویژگی آینه‌ای تئاتر، فضایی منعطف، ذره‌بینی و دوگانه می‌سازد تا به کمک آن رنگ‌های متفاوت امیال ما از هم تفکیک شوند و با خلق این فضای دیگرگون، در ترکیبی تازه دوباره به هم بپیوندند.

خاطرات، تخیلات، رویاها و احساسات ما در فضای واقعیْ تجسم و ابعاد فیزیکی ندارند، بلکه در فرایند تئاتر رنگین‌کمان امیال است که در فضای تئاتری نمودار می‌شوند و به فضای واقعی افزوده می‌شوند. از این رو در فضای تئاتری می‌توانیم رویای واقعی و ملموس داشته باشیم. این فضا، فضایی شناخت‌شناسانه است که به ما در درک، کشف، شناخت و بازشناسی از خلال تجربه جمعی، کمک می‌کند.

رنگین‌کمان امیال مجموعه‌ای از تکنیک‌های درون‌نگری است که بیشتر بر ستم و سرکوب‌های درونی می‌پردازند. این تکنیک‌ها را آگوستو بوآل از دهه‌ی ۱۹۶۰ تا اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ در اروپا طراحی و اجرا کرد و در دهمین کنگره جهانی روان‌درمانی در صدمین سالگرد تولد لویی مورنو در آمستردام به روان‌درمانگران حاضر در کنگره معرفی کرد.

این کارگاه در چهار جلسه‌ی چهار ساعته‌ برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان، در کار، با مبانی فلسفی و تکنیک‌های عملی ژوکر، تکنیک‌های عملی تئاتر رنگین‌کمان امیال و بازی‌های پویا آشنا می‌شوند. در هر روز با بازی‌های پویا تمرین می‌کنیم و پس از انتخاب موضوع و ساختن تصویری ملموس از یک ستم، با یکی از تکنیک‌های رنگین‌کمان امیال، متناسب با شکلِ آن ستم، به موضوع می‌پردازیم و در پایان درباره‌ی آن تکنیک با هم گفت‌وگو می‌کنیم.