فرهاد محرابی - پایانِ ادبیات و سیاستِ انفعال؛ بازخوانی ایده‌ی امحای ادبیات در اندیشه‌ی ساموئل بِکت و جورجو آگامبِن

پایانِ ادبیات و سیاستِ انفعال؛ بازخوانی ایده‌ی امحای ادبیات در اندیشه‌ی ساموئل بِکت و جورجو آگامبِن

  • تاریخ شروع: ۱۱ آبان ۱۴۰۲
  • روزهای: پنجشنبه
  • ساعت: ۱۶-۱۸
  • تعداد کل جلسات: ۸
  • دوره به صورت: آنلاین و حضوری

در این درسگفتار قصد داریم امکان نوعی بازخوانی تطبیقی میان فلسفه‌ی جورجو آگامبِن و زیباشناسی ساموئل بِکت را فراهم آوریم. اید‌ه‌ی انفعال (passivity) نزد آگامبِن و ناتوانی زبانی (linguistic impotency) نزد بِکتْ دو عنصر اصلی این بازخوانی‌اند که فرصت می‌دهند بی‌آنکه جهان ادبی یکی را به فلسفه‌ی دیگری تقلیل دهیم، در رسیدن به درک تازه‌ای از نسبت میان ادبیات و سیاست قدم برداریم.

 

هم در بِکت و هم در آگامبِنْ نگره‌ی مینیمال به ادبیات و متن، مجرایی می‌شود برای نقد و بازتفسیرِ بنیان‌های اخلاقی-سیاسیِ عقلانیتِ روشنگری. اید‌ه‌ی «سکوت» به مثابه مفهومی مرکزی در جهان ادبی بِکت تبدیل به ابزاری می‌شود در به پرسش کشیدن ایده‌ی اقتدار روایت؛ ابزاری در نزد او که به‌واسطه‌ی آن، هم ایده‌ی بیان‌ (expression) را در گفتار ادبی به چالش می‌کشد، و هم اومانیسم مدرن را در راه جایگزینی با اومانیسمی اصیل‌تر طرد می‌کند. ایده‌ی طفولیت (infancy) در فلسفه‌ی زبان آگامبِن نیز از مسیری دیگر همین ایده‌ی سکوت ادبی را برای گذار از متافیزیک پی‌‌می‌گیرد؛ نظرگاهی که در اراده بر پایان ادبیات و نوعی کنش سیاسی مبتنی بر انفعال، در نهایت به قرابتی با ادبیات کمینه‌ی بِکتی می‌رسد.

 

جلسه‌ی اول:
بکت جوان و جدال با نگره‌ی جویسی-هگلی به ادبیات
جلسه‌ی دوم:
ادبیات کمینه در زیبایی‌شناسی بکت و اید‌ه‌ی طفولیت در فلسفه‌ی زبان آگامبن
جلسه‌ی سوم:
نسبت دیالکتیکِ ایستا و ایده‌ی رخوت در ادبیات بکت
جلسه‌ی چهارم:
نقد انسان‌گرایی مدرن و مسئله‌ی اومانیسم در اندیشه‌ی بِکت و آگامبِن

جلسه‌ی پنجم:
مسئله‌ی زیست‌سیاست (biopolitics) در فوکو، آگامبن و بِکت
جلسه‌ی ششم:
زیبایی‌شناسی انفعال و آینده‌ی ادبیات: سارتْر و بِکت
جلسه‌ی هفتم:
دِریدا، آگامبِن و بِکت: آرشیو و مسئله‌ی متن
جلسه‌ی هشتم:
سیاستِ بلاکوا، سیاستِ بارتلبی، و پایان ادبیات

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.