این درسگفتار، دومین درسگفتار از مجموعه درسگفتارهای استعمار کهن و نواستعمارست که در قالب سرفصل‌هایی مرتبط ارائه می‌شود و به بررسی تحولات گفتمان استعماری در آسیای جنوب غربی با تمرکز بر ایران می پردازد.
مطالعات عصر قاجار غالبا خوانشی از تاریخ ارائه می‌کند که در آن، جایگاه شاه و سیاسیون، و بی‌کفایتی آنها پر رنگ است و نقشی ناچیز برای تحولات، برهم‌کنش‌ها و دینامیک جهانی قائل‌ند. ازین‌رو تحلیل‌های یکسویه، نابسنده و نادقیقِ این مطالعات به شکل‌گیری یک سنت تاریخ‌نگاری محافظه‌کار و ایستا انجامیده است که عموما از شرح و تفسیر نقش تحولات جهانی در تحولات در مقیاس محلی (در اینجا ایران) عاجز می‌ماند.
در این درسگفتار سیر ادغام ایران در اقتصاد جهانی و نظام سرمایه‌داری، و سرگذشت مشاغل و اصناف پیشاصنعتی که با شیوه‌های بومی و محلی اداره می شدند، بررسی می‌شود. تلاش می‌کنیم ورای خوانش‌های متداول، سیر تحولات صنایع و تجارت ایران در طول قرن نوزدهم را که در نهایت به یک دوره رکود اقتصادی در سال‌های آغازین قرن بیستم انجامید مختصرا بازخوانی کنیم. فشار اقتصاد جهانی سرمایه‌داری بر گروه‌های مختلف اقتصادی در ایران، به ابداع استراتژی‌ها و روش‌هایی برای دوام و تاب‌آوری، از سوی این گروه‌ها انجامید. شکل‌گیری اولین گروه‌های کارگر صنعتی در ایران یکی از نتایج و در عین حال بخشی از این فرایند است که از یک‌سو خود عامل پیدایش استراتژی‌های فرودستان برای بقا است و از سوی دیگر، حاصل عدم تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر فشار اقتصاد سرمایه‌داری. در این راستا برخی نظریات در باب اقتصاد و توسعه که وضعیت جهانی و موقعیت ایران در طول این سال‌ها را صورت‌بندی کرده‌اند، مختصرا مرور خواهد شد. همچنین مورد کارگران صنعت نفت، نظر به اهمیتی که به سرعت در اقتصاد ایران و بازار جهانی پیدا می‌کند، به عنوان نمونه‌ی مطالعاتی بررسی می‌شود.
این درسگفتار برای دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته‌های تاریخ، باستان‌شناسی و علوم اجتماعی و علاقه‌مندان به پژوهش‌های تاریخی و باستان‌شناختی، جامعه‌شناسی تاریخی، تاریخ اجتماعی و انتقادی، مطالعات نفت و مطالعات تاریخ معاصر سودمند است.
مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.
۱۴۰۲ © تمامی حقوق متعلق به مدرسه بیدار می‌باشد
توسعه و اجرا الگر استودیو × طراحی استودیو انقلاب