مریم دژم‌خوی - زنان، زندگی روزانه و مقاومت در عصر مشروطه

زنان، زندگی روزانه و مقاومت در عصر مشروطه

  • تاریخ شروع: ۱۳ آبان ۱۴۰۲
  • روزهای: شنبه
  • ساعت: ۱۶-۱۸
  • تعداد کل جلسات: ۴
  • دوره به صورت: آنلاین و حضوری

تصویر زن در عصر قاجار تصویری مخدوش و به غایت منفعل است و مشارکت زنان در جنبش مشروطه‌ی ایران عمدتا مغفول مانده است. معدود پژوهش‌های موجود نیز با اتکا به رویکردهای نظری محافظه‌کار در باب کنش‌گری سیاسی، شیوه‌های متفاوت کنش‌گری و مقاومت زنان را نادیده گرفته‌اند. از سوی دیگر با ارائه‌ی تصویری همگن و یکدست از زن، گوناگونی و تکثر در اندیشه‌ها و آرای زنان و تلقی آنها از مفاهیمی همچون ترقی و استقلال به حاشیه رانده شده است.

 

در این درس‌گفتار بر ابعاد کمتر شناخته شده و مغفول جنبش زنان متمرکز خواهیم شد. در جلسه‌ی اول با پرسش از غیاب زنان در تاریخ‌های اقتصادی و سیاسی، خطاهای روش‌شناختی مرتبط با این غیاب را مختصرا بررسی می‌کنیم. در جلسه‌ی دوم به پیشینه‌ی حضور زنان در خیابان، عاملیت آنها و امکان‌هایی که در فرهنگ و اجتماع روزگار قاجار برای زنان وجود داشت، اشاره می‌کنیم. در جلسه‌ی سوم شیوه‌های مقاومت زنان و نگاه آنان به مفهوم پیشرفت به همراه برخی مصادیق مختصرا بررسی خواهد شد و در جلسه چهارم چهره‌ی متکثر زن در ایران مدرن را از نظر می‌گذرانیم و درباره‌ی فرجام جنبش زنان در عصر پهلوی به بحث و گفتگو خواهیم نشست.

 

این دوره برای کلیه‌ی علاقه‌مندان به پژوهش‌های اجتماعی و تاریخی مناسب است. همچنین مطالب دوره می‌تواند برای دانشجویان سال پایانی کارشناسی و تحصیلات تکمیلی در رشته‌های تاریخ، باستان‌شناسی، علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی تاریخی، و مطالعات زنان مفید باشد.

جلسه‌ی اول: چرا زنان در تاریخ اقتصادی و سیاسی محذوف‌اند؟
در این جلسه به معرفی و بررسی برخی منابع تاریخی خواهیم پرداخت و تلاش می‌کنیم غیاب زنان در متون تاریخی را تبیین کنیم.
جلسه‌ی دوم: مقاومت در پیشامشروطه: زنان و بلوای نان
در این جلسه به بررسی بلوای نان و نقش زنان در این دست اعتراضات اقتصادی نظری می‌افکنیم. همچنین کنش‌گری و فعالیت‌های اولیه‌ی زنان تحول‌خواه در سال‌های پایانی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار را بررسی می‌کنیم.
جلسه‌ی سوم: بررسی برخی نظریه‌های کنش‌گری
بررسی مختصر نظریه‌ی جیمز اسکات در حوزه‌ی مقاومت و کنش‌گری سیاسی / بررسی مختصر یک نظریه‌ی فمنیسیتی (Feminist Standpoint Theory) / محورهای مقاومت برآمده از زندگی روزانه / مبارزه‌ی اقتصادی: بعد مغفول جنبش زنان
جلسه‌ی چهارم: زن مدرن ایرانی
چهره‌ی متکثر زن مدرن / فرجام جنبش زنان در عصر پهلوی اول / بحث و تبادل نظر

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.