وحید افتخارحسینی - تفسیر هارمونیک کوک در موسیقی ایرانی، بررسی امکانات جدید در خلق و مطالعه‌ی آثار در بستر موسیقی دستگاهی ایران

تفسیر هارمونیک کوک در موسیقی ایرانی، بررسی امکانات جدید در خلق و مطالعه‌ی آثار در بستر موسیقی دستگاهی ایران

  • تاریخ شروع: ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲
  • روزهای: یکشنبه
  • ساعت: ۱۸:۳۰-۲۰:۳۰
  • تعداد کل جلسات: ۳
  • دوره به صورت: آنلاین

پدیدارشناسی و شناسایی شکل دقیق فواصل موسیقی ایرانی، و به طور خاص فاصله‌ی مجنب، همواره از دغدغه‌های اصلی موسیقی‌دانان ایران بوده است. به طور کلی باید گفت فواصل موسیقی بر اساس روابط هارمونیک تعریف و دسته‌بندی می‌شوند و همچنین پس از آن است که یک نظامِ کوک دچار تعدیل می‌شود. «نظام جامع هارمونیک واخوان‌ها» نظریه‌ای است که می‌توان توسط آن، از طریق شیوه‌ای درون‌نهاد و بر اساس مقتضیات طبیعی صدا، به پدیدار‌شناسی مسئله‌ی کوک در موسیقی دستگاهی ایران پرداخت.

 

در این مجموعه نشست‌ها پس از بحث و گفتگو درباره‌ی مسائلی چون تاریخ کوک و تعدیل فواصل، نگاه ریاضی و مطالعات آکوستیک،‌ رساله‌های قدیم موسیقی ایران، هارمونیک‌ها به مثابه عناصر طبیعی صدا و تلاش‌های انجام شده در ارتباط با تعدیل فواصل موسیقی ایرانی به واسطه‌ی اشخاصی چون ژان دورینگ، مهدی برکشلی و هرمز فرهت، به تعریف «نظریه‌ی هارمونیک واخوان‌ها» می‌پردازیم. پس از تشریح این نظریه، بر امکانات مستخرج از آن متمرکز خواهیم شد و بعد از بررسی سلسله‌مراتب دستگاه‌ها بر اساس این سیستم، ‌به میزان تنش و آرامش دراماتیک در بین دستگاه‌ها و قبض و بسط آن در روند حرکت گوشه‌ها می‌پردازیم.

 

جلسه‌ی اول:
کوک چیست؟/ پدیدار شناسی کوک چیست؟/ چرا از عنوان میکروتنالیته استفاده نمی‌کنیم؟/ تاریخچه‌ی کوک‌شناسی و رویکردهای مختلف آن/ مسئله‌ی تعدیل و درک صحیح آن/ نگاهی اجمالی به تلاش‌های انجام شده در رابطه با کوک در موسیقی دستگاهی/ معرفی نظریه‌ی تفسیر هارمونیک کوک در موسیقی دستگاهی
جلسه‌ی دوم:
نگاه درون‌نهاد به موسیقی دستگاهی و مستلزمات آن/ بررسی ارتباط تعدیل با سازشناسی موسیقی ایران/ تعدیل و وزیری: آیا تعدیل محدود به تقسیمات مساوی اکتاو می‌شود؟ / برکشلی و فرهت: رویکردهای راهگشا اما ناتمام/ بررسی نقش سازهای تار و سه‌تار در موسیقی دستگاهی و پرده‌بندی آنها/ نقش واخوان در ساختار مدال دستگاه‌ها/ معرفی نظام جامع هارمونیک واخوان‌ها
جلسه‌ی سوم:
تبیین مفهوم تفسیر و تفاوت آن با تعیین کوک/ تفسیر هارمونیک و گونه‌شناسی فواصل در دستگاه‌های مختلف/ توضیح موضوع گام و دانگ در موسیقی دستگاهی/ بررسی نارسایی تئوری دانگ‌ها تحت نظام جامع هارمونیک واخوان‌ها/ بررسی‌های موردی:
– سوم بزرگ هارمونیک و ماهور
– فاصله‌ی ۱۳:۱۲ و ارتباط هارمونیک شور و ماهور
– هارمونیک یازدهم و حصار چهارگاه
– هارمونیک هفتم و تناقضات حاصله از آن
– چهارم‌ها و تعدیل می بمل/سی بمل
– تقسیم مساوی سوم مینور تعدیل یافته در نظام هارمونیک واخوان‌ها
نتیجه‌گیری و پرسش‌های پیش رو

 

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.