هشتاد سال بعد از دوران شکوه فیلمنوآرها و دههها پس از انتشار نخستین مقالهها و کتابها در مورد این سبک فیلمسازی، هنوز هم معیارها و وفاق عمومی حتی در خصوص تعریف فیلم نوآر وجود ندارد. آیا فیلم نوآرها مجموعهای از ویژگیهای سبکی مانند فیلمبرداری با نور حداقلی، درونمایههای تاریک از وجوه شر انسانی بودهاند که از تصادم اتفاقی اکسپرسیونیسم آلمانی، نقاشیهای ادوارد هاپر و داستانهای هارد-بویلد شکل گرفتهاند یا چیزی بیش از آن؟
شاید تعریف ژیژک در خصوص «نوآریزاسیون» تا حدی گویای این حقیقت باشد که نوآر بیشتر از این که مجموعهای از ویژگیهای سبکی یا مضمونی باشد، اعوجاجی است که این قدرت را دارد تا مانند اشعهی ایکس از درون تمامی ژانرها، از ملودرام تا وسترن و فیلمهای علمی-تخیلی عبور و اصطلاحا آنها را نوآریزه کند. با این حال جادوی نوآرها در چیست که بر خلاف بسیاری از سبکها یا دورههای سینمائی در زمان منجمد نشدند و هنوز زنده ماندهاند؟
به نظر میرسد فیلم نوآر، با تمام گستردگی و عدم توافق در تعریف، با شیوهی خاص خود بر روی پرسشهای بنیادین و کلیدیای دست میگذارد که هنوز هم پرسشهای جاری هستند. قانون پدرانه و میل به تخطی از آن، مسألهی فانتزی و اضطراب از تحقق آن، پارانویا و…
در این دوره پس از مرور فشردهی برخی از درونمایههای سبکی و مضمونی فیلم نوآر، به تحلیل روانکاوانهی این فیلمها از دریچه آرای فروید، لکان و کریستوا میپردازیم تا راز زندهماندن آن را در جهان امروز دریابیم، هر چند هر تلاشی برای دستیابی به هستهی سخت حقیقت پیشاپیش ما را بر مدار حرکت رانهوار قرار میدهد.
جلسهی اول: فیلم نوآر و خاستگاههای سبکی-مضمونی آن
جلسهی دوم: مسألهی دیگری بزرگ، پدر خوار شده (abject) و پارانویا
جلسهی سوم: مسألهی اختگی و سکسوالیته زنان
جلسهی چهارم: مسألهی مالیخولیا و بازگشت امر سرکوب شده
مدرسهی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.
۱۴۰۲ © تمامی حقوق متعلق به مدرسه بیدار میباشد
توسعه و اجرا الگر استودیو × طراحی استودیو انقلاب