تبارشناسی جنبش زنان در ایران در دهه ۸۰ ‌ شمسی/ آیلا عراقی

این پژوهش در پی یافتن نیروها و فرایندهای تاریخی است که شکل‌گیری جنبش‌های مستقل زنان در فضای اجتماعی و سیاسی ایران پس از انقلاب را امکان‌پذیر کردند. یکی از پرسش‌هایی که این متن در تلاش برای پاسخ‌گویی آن است، این است که جامعه‌ی ایران، که در آغازین روزهای انقلابش، شکاف فرهنگی در آن به اندازه‌ای بود که درست هم‌زمان با همین انقلاب، نیروی چشم‌گیری از طرف اقشار و طبقاتی از شهروندان زن علیه اولین احکام انقلابی شکل گرفت و هیچ پاسخی جز نفی مطلق در میان توده‌های متنوع انقلابی نیافت، چگونه پس از طی سی سال توانست ائتلاف‌های بزرگی در میان گروه‌های متنوعی از زنان شکل دهد تا بدون هیچ وابستگی دولتی و بدون هیچ جهت‌گیری برای کسب قدرت سیاسی رسمی، علیه سیاست‌های تبعیض‌گذار جنسیتی ایستادگی کنند.

این رساله، همچنین تلاشی است برای یافتن پاسخ‌هایی درباره‌ی چگونگی ساخت یا مشروعیت‌بخشی به سلسله‌مراتب جنسی در ایران معاصر، یا به‌بیان ساده‌تر تلاشی است برای فهم دانش اجتماعی و فرهنگی درباره‌ی تفاوت جنسی، که در جریان فرآیندهای متعدد و متضادی که هر یک بخشی از جنبه‌های تولید دانش و قدرت تلقی می‌شوند شکل می‌گیرد. از این‌رو پرسش دیگری که این رساله با آن درگیر است این خواهد بود که نیروهایی که سلسله مراتب جنسی را در این دوره‌ی تاریخی خاص ایجاد و اعمال می‌کنند، چگونه نیروهایی هستند، با چه زبانی و با استفاده از چه برساخت روایی از تاریخ خود را بیان می‌کنند و چطور اثرگذار یا کم‌اثر می‌شوند. از این رو استفاده از مفاهیم ایجاد شده توسط فلسفه و نظریه‌ی فمینیستی برای تحلیل این نیروها، به متن این امکان را می‌دهد که بتواند نابرابری میان زنان و مردان را به عنوان محصولی از نظام سلسله‌مراتب جنسی، در کنار نظام‌های سلسله‌مراتبی دیگر، شناسایی کند.

همچنین پرسش دیگری که در متن مطرح می‌شود، پرسش از الگوهای جنبش‌های زنان در دهه‌ی هشتاد و مشخصا کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین نابرابر، و از خلاقیت‌های آن در برابر واکنش‌های پس‌زننده و سرکوب‌گر خواهد بود.

درباره‌ی نویسنده‌ی رساله:

آیلا عراقی دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی جامعه‌شناسی از دانشگاه تربیت مدرس است. او پژوهشگر حوزه‌ی جنسیت است و در مطالعاتش بر نظریه‌های فمینیستی (موج دوم و رادیکال فمینیسم)، پساساختارگرایی، هنر و تاریخ ایران تمرکز دارد.