نسبت بین خاطره‌ی جمعی و ساخت شهر- خاطره و نوستالژی در طبس/ زهرا عماد حقی
 

نسبت بین خاطره‌ی جمعی و ساخت شهر- خاطره و نوستالژی در طبس/ زهرا عماد حقی

  • تاریخ: ۲۴ آبان ۱۴۰۳
  • پنجشنبه
  • ساعت: ۱۷-۱۹
  • آنلاین و حضوری

تفاوت بین خاطرات رسمی و غیر رسمی مسئله‌ای است که شاید برای نسل‌هایی که بعد از بروز وقایع طبیعی و یا غیرطبیعی به دنیا آمده‌اند وجود داشته باشد. خاطرات وقایع، مکان‌ها و شهرها آن‌گونه که در فضاهای خانوادگی و دوستانه یادآوری شده‌اند ممکن است در چارچوب‌‌های رسمی شنیده نشده باشند. اما به جهت تاثیرگذاری‌ای که خاطره دارد باید به این موضوع پرداخته شود. تاثیری که خاطرات جمعی روی هویت افراد از یک طرف و شکل‌گیری حال و آینده جوامع از طرف دیگر می‌گذارند به حدی است که باید روی روند ساخته‌شدن خاطرات تامل کرده و مسیر تثبیت یا تغییر آنها را بررسی کرد. چگونگی این روندها ما را به سمت شناخت بیشتر درباره‌ی تاثیر نیروهای مختلفی می‌برد که در بازه‌ی خاصی از زمان و نسبت به شرایط مکانی خاص ایجاد شده‌اند. عواملی چنان متنوع که تنها از طریق شنیدن روایت‌های مردم و خاطرات‌شان و تامل در نقطه‌های مشترک آنها می‌توان پی به وجود و تاثیرشان برد.

 

من به عنوان کسی که در شهری زلزله‌زده متولد شده‌ام چنین وضعیتی را تجربه کرده‌ام. شهر طبس نه تنها مانند همه شهرهای دیگر ایران در بهمن ۵۷ انقلاب را تجربه کرد بلکه چندماه قبل در شهریور همان سال با زلزله‌ای بزرگ فروریخته بود. تفاوت‌هایی که در طول سالیان بین خاطرات مردم و روایت‌های رسمی می‌دیدم تبدیل به مسئله یا سرخطی برای پیگیری داستان خاطره شهر قبل شد. در این کار من به سراغ بررسی تاثیر خاطره رفتم تا بلکه بتوانم تفاوت روایت‌ها را درک کنم. اینکه ببینم چطور خاطره مردم از شهر قبل از زلزله می‌تواند عاملیت داشته و موجب کنشگری مردم شود و در طرف مقابل کم‌رنگ‌شدن خاطره چه تاثیری می‌تواند داشته باشد.

 

برای پاسخ به این دو سوال یعنی چگونگی تاثیر خاطرات و دیگری چگونگی تغییر خاطرات به دنبال نقاط پررنگ موجود در خاطرات مردم از شهر رفتم. اینکه چگونه در زمان بازسازی خاطره شهر نمایان شده است و دیگر اینکه اکنون چگونه مردم گذشته را و ساخت شهر را به یاد می‌آورند.

من داستان شهری را که در آن زندگی کرده‌ام از لحظه‌ی ویرانی‌اش تعریف می‌کنم تا ببینم چگونه گذشته توانسته است حال و آینده شهر را تغییر دهد و در مقابل نیز چگونه الزامات حال و آینده توانسته‌اند گذشته و خاطره را تغییر دهند و در نهایت چه نیروها و عواملی در این میان موثر بوده‌اند.

 

درباره‌ی نویسنده‌ی رساله:

 

زهرا عمادحقی متولد سال ۱۳۶۲، در طبس به دنیا آمده و بزرگ شده است. او فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی طراحی صنعتی از دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی از دانشگاه علم و فرهنگ است.

مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت‌ خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.