پدرو کوستا یکی از شاخص‌ترین فیلمسازان سینمای هنری در دنیای امروز است. از سال‌های پایانی دهه‌ی ۱۹۸۰، او مجموعه کارهایی خلق کرده است که به‌راحتی می‌توان تشخیص داد کارگردان‌شان او بوده است اما تبیین ویژگی‌های آنها کار دشواری است. از همان آغاز، ویژگی‌های بصری، مضمونی و رواییِ فیلم‌های او از عالم سینماییِ خاصی نشان دارند که مدام در حال تطوّر و تحول و با اینحال دارای انسجام است. ساختِ فیلم‌های او نیز حاکی از بردباری و ذوق هنری حاکم بر روحیه‌ی سازش‌ناپذیر او در فیلمسازی است.
فیلم‌های او از اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ به بعد از طریق فرایند کار با دوربین‌های ویدئوی دیجیتال و بودجه‌ی کم به مرحله‌ی تولید رسیده است، فرایندی متکی بر همکاری‌های دیرپا با بازیگران غیر حرفه‌ای که عمدتاً ایشان را در حومه‌های فقیرنشین لیسبُن، پایتخت پرتغال، یافته و در فیلم‌هایش به کار گرفته است. به این ترتیب، ناگزیر، گفتارهایی که درباره‌ی نحوه‌ی درک و دریافت آثار او شکل گرفته است عموماً کوشیده‌اند پل بزنند میان ویژگی‌های زیباشناختی و شرایط تولیدِ فیلم‌های او. کوستا را معمولاً فیلمسازی وسواسی و کُندرفتار وصف کرده‌اند، فیلمسازی که با سرسختی می‌خواهد مستقل بماند و به همین سبب رابطه‌ای ناپایدار با تهیه‌کننده‌ها دارد.
ژاک رانسیر، فیلسوف فرانسوی، در کتاب تماشاگر رهایی‌یافته (۲۰۰۸) تأملی روشنگر و راهگشا درباره‌ی سینمای کوستا ارائه می‌کند و در نوشته‌های بعدیش در باب این فیلمساز منحصر بفرد پرتغالی به طور مشخص بر گفتگوی مسئله‌ساز میان زیباشناسیِ فیلم‌های او و قرائت‌های سیاسیِ ممکن از آنها می‌پردازد. به گفته‌ی رانسیر، کوستا از قرار معلوم هر فرصتی را غنیمت می‌شمارد تا روی دکوراسیونِ حلبی‌آبادهایی انگشت بگذارد که درحال نابودی اند.
سکونِ دوربین، استفاده‌ی مؤکد از برداشت‌های بلند، پلان‌های طولانی و عناصر سبکیِ دیگرْ موجبِ غنای میزان‌سن، ترکیب‌بندی‌های دقیق و وسواسی کوستا و سکونِ صبورانه‌ای در طرز بیان بازیگران می‌شود. فیلم‌برداری نیز این قسم سکون را در فیلم‌های او تقویت می‌کند، شیوه‌ای در ضبط تصویرها که یادآور نواخت موسیقایی، نورپردازی تئاتری و شاخص‌های ترکیب‌بندی سنت نقاشی‌های طبیعت بی‌جان یا نقش اشیاء در تاریخ هنر است.
در این درسگفتار بر پایه‌ی موضوعات زیر به تأملاتی درباره‌ی سینمای پدرو کوستا خواهیم پرداخت:
۱- درگیری از راه فاصله‌گیری، مداخله از راه تماشا
۲- حرکت از راه سکون، رهایی از راه زیستنِ ویرانی
۳- مهاجرت، مقاومت: ماندن در حاشیه‌ها
۴- عکاسی در دوزخ، ابدیت در نقش اشیاء
مدرسه‌ی هنر و ادبیات بیدار، با همکاری متخصصان و هنرمندان فعالیت خود را از پاییز ۱۳۹۸ آغاز نموده.
۱۴۰۲ © تمامی حقوق متعلق به مدرسه بیدار می‌باشد
توسعه و اجرا الگر استودیو × طراحی استودیو انقلاب