دگردیسی ایده‌آلیسم آلمانی از کانت تا گادامر ۲-هگل و ایده‌آلیسم مطلق؛ کلیات

پس از انقلاب کُپِرنیکیِ کانت، گویی فلسفه به قبل و بعد از آن تقسیم شد و مساله‌ی معناداری نزد انسان، در کانون اندیشه‌ورزی فیلسوفان قرار گرفت. خط سیری که با کانت آغاز شد و در هگل به بلوغی فراگیر رسید در عمل بر کل فلسفه‌‌ی آلمانی پساکانتی سایه افکنده است، به نحوی که می‌توان تمامیت آن را با وجود تفاوت‌ها و تضادهایش ذیل چتر ایده‌آلیسم آلمانی گنجاند.

در این دوره‌ها سفری تاریخی را در هم‌اندیشی با متفکران برگزیده‌ی جریان ایده‌آلیسم آغاز می‌کنیم و سعی داریم با تکیه بر متون اصلی و نیم‌نگاهی به منابع تفسیری، سیر ایده‌آلیسم آلمانی و دگردیسی آن را با آغاز از کانت و در ادامه‌ی مسیر با هگل، نیچه، هایدگر، آدورنو، هابرماس و گادامر پی‌بگیریم تا به اشرافی نسبی در کلیت جریان دست پیدا کنیم و قادر شویم تا با تکیه بر چنین بنیه‌ای، در معاصرت خودمان فلسفه‌ورزی کنیم.

نقدهای سه‌گانه‌ی کانت، تصویری کلی از انسانِ نوعی ارائه می‌کرد که اولا بیشتر مبتنی به فردِ انسان و آن‌هم به شکلی نامنسجم بود و ثانیا انسان را در کلیتی ثابت و غیرتاریخی مورد تأمل قرار می‌داد. در قرن نوزدهم ضرورت تبیین انسان در یک کلیت ارگانیک که افراد را در زمینه‌ای اجتماعی به اندیشه در‌آورد و همچنین تأثیرِ تاریخ‌مندیِ تمدنِ بشری را نیز در این بستر اجتماعی لحاظ کند، محل توجه قرار گرفت و گویی چنین رسالتی را تاریخ عمدتا بر دوش هگل نهاده بود. در این دوره بر آن هستیم تا خطوط کلی ایده آلیسمِ مطلقِ هگل را به عنوان بسطِ منطقی فلسفه‌ی انتقادی کانت و همچنین در مقابل تفکر او ترسیم نماییم و آماده شویم تا در دوره بعدی به بررسی اختصاصی اثر «پدیدارشناسی روح» بپردازیم. با هگل، تفکر آلمانی چنان قوام کاملی پیدا می‌کند که فلسفه‌ی قاره‌ای تا دوران معاصر را می‌توان به شکل نوعی بسط و تعدیل تاریخ‌مندی تفکر در هگل تفسیر نمود.

جلسه‌ی اول: آشنایی مقدماتی با زمینه و پیش‌نیازهای ورود به بحث
جلسه‌ی دوم: به سوی ایده‌آلیسم مطلق
جلسه‌ی سوم: روند دیالیکتیکی در منظومه‌ی فکری هگل
جلسه‌ی چهارم: بین‌الاذهانیت و زمینه‌ی اجتماعی
جلسه‌ی پنجم: فلسفه‌ی تاریخ
جلسه‌ی ششم: آزادی و حق در فلسفه‌ی سیاسی هگل
جلسه‌ی هفتم: زیبایی‌شناسی و هنر
جلسه‌ی هشتم: جمع‌بندی و بررسی انتقادی کلیات تفکر هگل