از مکعب سفید تا دیگر جغرافیاهای نمایش

چرا آثار هنری به نمایش گذاشته می‌شوند؟ آثار هنری در چه فضاهایی به نمایش گذاشته می‌شوند؟ زمانی که اثری به نمایش در می‌آید چه مسیری را از سر می‌گذراند؟ رابطه‌ی آثار هنری با فضای نمایش و بافتار اجتماعی و جغرافیایی-سیاسی‌اش چیست؟
در این دوره قصد داریم به مدد روایاتی از نمایشگاه‌های صد سال اخیر بر تاریخ هنرمعاصر از نقطه نظرِ ایدئولوژی فضای نمایش نگاهی بیندازیم. از سالن‌های انباشته‌ی قرن نوزدهمی فرانسه به سوی نمایشگاه‌ها و رخدادهایی حرکت می‌کنیم که تولد فضای موسوم به “مکعب سفید” را طرح ریزی کردند. مکعب سفید چیزی نبود جز یک اتاقی خالی، با در و دیوار سفید، خالی از اشیإ یا مبلمان، ترجیحا بدون پنجره و با نورمصنوعی قابل تنظیم که در حقیقت به مثابه‌ی معبدی برای نمایش آثار هنری معاصر برگزیده شد. گرچه همچنان قریب به اتفاق گالری‌های امروزی، همچنان به ساز و کارمکعب سفید پای‌بند هستند، هنرمندان از به چالش کشیدن این فضای خنثی دست نکشیده اند.
سپس، رفته رفته با پایان جنگ سرد، ظهور اینترنت و بالا گرفتن دغدغه‌های سیاسی و اقتصادی برای جهانی‌شدن، نه تنها فضای نمایش بلکه جغرافیای جهانیِ نمایشِ آثار نیز دچار تحول شد. تا همین چندی پیش، مقصود از نمایشگاه‌های بین المللی، مجموعه‌ای از آثار هنرمندان آمریکای شمالی و اروپای غربی بود. اما امروز بخش عظیمی از فستیوال‌ها و دوسالانه‌های جهانی درهایشان را به روی شرکت‌کنندگان ازکشورهایی که در روایت رسمی تاریخ هنر غربی جایگاهی نداشتند، گشوده اند. هدف اصلی این دوره مطالعه‌ی شبکه‌های ارتباطی در هم تنیده بین هنرمند، اثر هنری، مخاطب اثر، فضای نمایش آثار، تاریخ و جغرافیای هنر خواهد بود.